دکتر میترا مولائی نژاد

1- نام و تعريف :
رشته بهداشت باروري (Reproductive health) شاخهاي از علوم پزشكي و بهداشتي است كه در آن دانشجويان طي دورة آموزشي با ابعاد مختلف بهداشت باروري نظير امور جمعيتي، تغذيه، حقوق، اپيدميولوژي و تكنيكهاي پيشرفته در امر باروري و ناباروري آشنا شده و به امر برنامهريزي، مديريت، تحقيق و آموزش در امر بهداشت باروري ميپردازند. دانش آموختگان اين رشته در مراكز آموزشي، تحقيقاتي و برنامهريزي به انجام وظيفه در امور بهداشت باروري همت خواهند گماشت.

2- تاريخچه رشته :
طبق مستندات موجود تاكنون رشتهاي تحت اين عنوان در ايران وجود نداشته و براي اولين بار در سال 1376 پيشنهاد تأسيس اين رشته از طرف سياستگذاران وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مطرح گرديد و مسئوليت تدوين برنامة آموزشي آن به هيأت ممتحنه و ارزشيابي رشته مامايي واگذار شد.

در دنيا اين رشته براي اولين بار در سال 1967 در دانشگاه كارولينكا سوئد با گرايشهاي مختلف نظير بهداشت باروري و بهداشت كودكان، بهداشت باروري و آندوكرينولوژي و... در دپارتمان بهداشت زنان و كودكان تأسيس گرديد كه متعاقب آن در ساير دانشگاههاي معتبر دنيا نظير جان هاپكينز، هاروارد، كيلي، لن كاشير، وارويك، موناش و ادينبرگ نيز به تربيت دانشجو در اين رشتة پرداخته شد.

3- رسالت رشته :(Mission)
رسالت رشته عبارت است از تربيت دانش آموختگان براي:
الف - تأمين و تكميل كادر علمي دانشگاهها و مراكز آموزشي و تحقيقاتي كشور در رشته مامايي و بهداشت باروري.
ب - تأمين و تكميل نيروهاي متخصص و متعهد جهت برنامه ريزي، مديريت و ارزشيابي در امر بهداشت باروري.
ج - انجام تحقيقات و دستيابي به آخرين دستاوردهاي علمي در زمينه بهداشت باروري در سطح بين المللي.

4- ارزشها و باورها :(Values)
حفظ و ارتقاء سلامت جامعه از مهمترين وظايف گروههاي مختلف پزشكي و بهداشتي ميباشد. كه در دين مبين اسلام نيز مورد تأكيد قرار گرفته است و از حقوق مسلم انسانها با عنايت به كرامت انساني به شمار ميرود كه در اين ميان توجه به سلامت زنان و كودكان كه گروه آسيب پذير جامعه بشمار ميروند و تعيين كننده سلامت جامعه ميباشند از اهميت خاصي برخوردار است. در رشته بهداشت باروري نيز زنان و كودكان عمده گروههاي مورد توجه به شمار ميروند. هرچند مردان نيز در ارتباط با موفقيت در امر رسيدن به اهداف بهداشت باروري از جايگاه خاصي برخوردارند.

5- چشم انداز رشته :(Vision)
باتوجه به اهميت و نقش سياستگذاري و برنامه ريزي صحيح در بهداشت باروري و ارتقاء كيفيت خدمات و موفقيت در رسيدن به اهداف نظام بهداشتي و نيز نقش حساس و تعيين كننده وجود نيروهاي آموزشي در مراتب بالاي علمي در تربيت مقاطع كارشناسي و كارشناسي ارشد و باتوجه به تغييرات و گستردگي علوم در دنيا و نياز به وجود افراد محقق در زمينه بهداشت باروري براي دستيابي به مرزهاي دانش و توليد علم، وجود اين رشته ميتواند در ساليان آتي نقش عمدهاي در بهبود كيفيت خدمات و دستيابي به دستاوردها و پيشرفتهاي علمي ايفا نمايد.

6- نقش دانش آموختگان در نظام بهداشتي :(Role definition)
نقش دانش آموختگان اين رشته شامل : نقش آموزشي، تحقيقاتي و برنامه ريزي در مراكز آموزشي، تحقيقاتي و ستادي ميباشد.

7- وظايف حرفهاي دانش آموختگان :(Task analysis)
الف - نقش آموزشي: بر طرف نمودن نيازهاي آموزشي در مراكز آموزش عالي كشور در سطوح مختلف و رفع نيازهاي آموزشي مراكز بهداشتي كشور در زمينه مامايي و بهداشت باروري.
ب - نقش تحقيقاتي: انجام تحقيقات، احاطه و دستيابي به جديدترين آثار علمي، نوآوري، تهيه متون موردنياز، كمك به پيشرفت و گسترش علم مامايي و بهداشت باروري در سطح بينالمللي.
ج - نقش برنامه ريزي: برنامه ريزي در زمينه بهداشت باروري و مامايي بويژه مسائل بهداشتي جوانان نوجوانان، مادران و كودكان، تنظيم خانواده.

8- اهداف كلي :(Aims)
الف - تربيت نيروي انساني متبحر با توانايي انجام وظايف آموزشي در سطح مراكز آموزش مامايي و بهداشت باروري.
ب - تربيت نيروي انساني متخصص و متبحر براي انجام پژوهشهاي علمي - كاربردي جهت شناسايي و رفع نيازهاي مراكز آموزشي، تحقيقاتي جامعه و رسيدن به استقلال علمي و گسترش مرزهاي دانش، توليد علم و صدور آن به ساير كشورها.
ج - تربيت افراد متخصص و متعهد با توانايي انجام وظايف برنامه ريزي در زمينه بهداشت باروري جهت بهبود و ارتقاء كيفيت ارائه خدمات بهداشت باروري و مامايي

نحوه و شرايط پذيرش دانشجو :
داوطلبان شركت در آزمون دورة دكتراي تخصصي (Ph.D) رشته بهداشت باروري لازم است علاوه بر داشتن شرايط عمومي پذيرش دانشجوي دورة دكتراي تخصصي (Ph.D) مطابق ضوابط و مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي شرايط اختصاصي زير را نيز داشته باشد.

- داشتن دانشنامه كارشناسي ارشد در رشته مامايي يا مدرك دكتري عمومي پزشكي
- يا كارشناسي ارشد مديريت خدمات بهداشتي و درماني با مدرك كارشناسي، بهداشت عمومي يا كارشناسي ارشد آموزش بهداشت با مدرك كارشناسي مامايي از يكي از دانشگاههاي معتبر داخل يا خارج از كشور كه به تائيد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و يا وزارت علوم تحقيقات و فنآوري رسيده باشد.

مواد آزمون ورودي ضريب و ضرايب آن
رديف
نام درس
ضريب

1
بهداشت باروري
4

2
بارداري و زايمان
3

3
بيماريهاي زنان و سرطانهاي شايع
2

11-رشتههاي مشابه در داخل كشور: وجود ندارد
12-رشتههاي مشابه در خارج از كشور: رشتههاي مشابه در خارج از كشور و دانشگاههاي مربوطه به شرح ذيل ميباشد:

1- Reproductive Perinatal and women"s health JOHNS HOPKINS UNINVERSITY
2- Population and Reproductive Health JOHNS HOPKINS
3- Maternal and child health HARVARD UNIVERSITY
4- Reproductive and perinatal health KAROLINSKA INSTITUTET
5- Reproductive Health EDINBURGH UNIVERSITY
6- Reproductive Health Management Keele UNIVERSITY
7- Reproductive Health CENTRAL LANCASHIR UNIVERSITY
9- Community Gynecology and Reproductive Health care WARWICK UNIVERSITY

13- شرايط موردنياز براي راه اندازي رشته:
مدرسين موردنياز: مدرسين متبحر در سطوح استاديار و دانشيار در زمينههاي زنان و مامايي - تغذيه - مديريت و برنامه ريزي بهداشتي - حقوق و علوم جمعيتي موردنياز است كه در سطح دانشگاههاي معتبر و بزرگ كشور موجود است. بقيه شرايط شامل امكانات و تجهيزات طبق ضوابط شوراي عالي نظارت، ارزشيابي و گسترش دانشگاههاي علوم پزشكي كشور ميباشد.

14- موارد ديگر (مانند بورسيه):
اعزام بورسيه به خارج از كشور براساس نياز و مطابق قوانين وزارت متبوع مي باشد.